Gdy planujesz kolejne etapy pracy nad publikacją, możesz się zastanawiać, czy trzeba robić korektę po składzie. Czemu korektor jeszcze raz sprawdza tekst, który przeszedł już korektę językową (redakcję)? Przecież wiadomo, że jest poprawny! Owszem, tekst jest poprawny pod względem językowym, ale na tym etapie korektor sprawdza go pod kątem edytorskim – co wiąże się z układem treści. W tym artykule wyjaśniam, dlaczego korekta po składzie jest niezbędna podczas pracy nad publikacją.
Uwaga: korekta edytorska nie dotyczy tekstów, które nie przechodzą przez etap składu, np. wpisów blogowych czy newsletterów. Tego typu treści zazwyczaj są odczytywane na różnych urządzeniach, na których różnie się układają, a my nie mamy na to wpływu. Za to jeśli tekst jest opracowany graficznie w Canvie i wrzucony do treści newslettera jako obrazek, mówimy już o składzie – układ elementów na grafice jest stały niezależnie od urządzenia. Jeśli nie wiesz, czy potrzebujesz korekty po składzie, napisz do mnie, a podpowiem, co będzie najlepsze dla Twojego tekstu.
Korekta językowa a korekta po składzie – różnice
Korekta językowa i korekta po składzie to dwa różne etapy, podczas których korektor zwraca uwagę na inne kwestie mające wpływ na czytelność tekstu.
Najpierw wykonuje się korektę językową w pliku tekstowym (np. w Wordzie). Potem, po przygotowaniu oprawy treści przez grafika, wykonuje się korektę edytorską na pliku PDF.
Korekta językowa (redakcja) to:
- poprawa błędów językowych,
- dopilnowanie, by tekst był zrozumiały, spójny i logiczny,
- praca nad tym, jak tekst brzmi.
Korekta po składzie (korekta edytorska) to:
- poprawa błędów edytorskich,
- dopilnowanie, by tekst dobrze się układał i był wygodny w odbiorze,
- praca nad tym, jak tekst wygląda.
Korekta językowa i korekta edytorska wzajemnie się uzupełniają – nie odpuszczaj żadnego z tych etapów!
Uwaga: poniżej skupiam się na omówieniu korekty edytorskiej. Jeżeli interesuje Cię, na czym polega korekta językowa, zajrzyj do tego wpisu.
Na czym polega korekta po składzie
Korekta po składzie to spojrzenie na tekst na świeżo. Dopiero wtedy widać, jak tekst finalnie się układa, np. na stronach książki, na ulotce, na prezentacji. To pozwala wyłapać przegapione wcześniej błędy, takie jak powtórzenia czy za długie akapity, i wprowadzić ostatnie zmiany w treści.
Korektor zwraca uwagę m.in. na:
- zgodność treści z tym, co zostało przekazane do składu (np. przegapione lub powtórzone akapity),
- błędy składu (np. pojedyncze litery wiszące na końcu linii, powtórzenie tego samego wyrazu jeden pod drugim),
- spójność wizualną (np. jednolite nagłówki),
- prawidłowe umieszczenie i podpisanie grafik,
- właściwe dzielenie wyrazów,
- spis treści i numerację stron,
- poprawność wszystkich treści na okładce (np. literówki w tytule czy nazwisku autora!).
Wszystkie te kwestie, nawet jeśli czasem wydają się drobiazgami, są niezwykle istotne dla ostatecznego odbioru treści. Błędy edytorskie, tak jak błędy językowe, wybijają z rytmu i utrudniają czytanie. W praktyce oznacza to, że nawet najlepiej napisany tekst może zniechęcić czytelnika, jeśli spis treści będzie odsyłać na złe strony, fragment rozdziału będzie zapisany innym fontem, zdjęcie pociągu będzie podpisane jako samolot, a w dodatku zasłoni część tekstu. Takie rzeczy bardzo łatwo przegapić na etapie pracy nad oprawą graficzną – i właśnie dlatego potrzebny jest korektor.
Podczas korekty poskładowej korektor intensywnie współpracuje ze składaczem: przekazuje mu swoje poprawki, a następnie wykonuje rewizje, czyli sprawdza, czy wszystkie zmiany zostały naniesione. Na tym etapie często pojawiają się nowe błędy, np. tekst się przesuwa albo grafik przypadkiem usuwa nie to, co trzeba – jest to całkowicie normalne, szczególnie przy obszernych tekstach i dużej liczbie zmian. To dlatego korektor wykonuje rewizje aż do potwierdzenia ostatecznej wersji pliku, gotowej do publikacji lub druku.
Tekst jest po składzie, ale nie przeszedł redakcji – co teraz?
Powyżej przedstawiłam, dlaczego korekta po składzie jest konieczna, nawet jeśli tekst przeszedł wcześniej redakcję językową. Zdarza się jednak, że sytuacja odwrotna: początkujący autorzy, którzy publikują treści samodzielnie, jeśli nie znają właściwej kolejności procesu wydawniczego, najpierw przekazują tekst do składu, a dopiero później szukają korektora. Co zrobić w takiej sytuacji?
Bez obaw – na etapie korekty poskładowej na pliku PDF również jest możliwe przeprowadzenie korekty językowej. W tym wypadku musisz się jednak liczyć z tym, że cały proces będzie trwał dłużej, ponieważ korektor będzie musiał zwracać uwagę na dużo różnych kwestii na poziomie językowym i edytorskim.
Mimo że korekta językowa jest możliwa do przeprowadzenia także po składzie, to musisz pamiętać, że nie jest ona najlepszym rozwiązaniem dla Twojego tekstu. Na tym etapie nie da się pracować nad stylistyką czy strukturą w takim zakresie, w jakim byłoby to możliwe wcześniej w pliku tekstowym.
To również więcej pracy dla składacza – bardzo często w takich sytuacjach większe przeróbki w treści powodują zmiany w ustalonym wcześniej układzie. Może się nawet okazać, że będzie trzeba złożyć całość od nowa!
Czy trzeba robić korektę po składzie – podsumowanie
Pamiętaj o właściwej kolejności działań: korekta językowa (redakcja), następnie skład i korekta poskładowa. Nawet jeżeli Twój tekst przeszedł korektę językową i masz pewność co do jego poprawności, nie rezygnuj z korekty po składzie! To dwa zupełnie inne etapy, podczas których korektor zwraca uwagę na różne aspekty.
Korekta po składzie to poprawa błędów edytorskich, które wpływają na czytelność tekstu i wygodę odbiorcy. To też upewnienie się, że opracowany graficznie tekst zgadza się z tym, co zostało przekazane do składu (np. czy nie zabrakło jakiegoś akapitu). Poza tym czytanie na świeżo pozwala zauważyć błędy, które zostały przeoczone wcześniej.
W przypadku e-booków oferuję pełne opracowanie redakcyjne: od sprawdzenia pliku tekstowego aż do potwierdzenia ostatecznej wersji pliku PDF. Dzięki temu masz pewność, że Twój e-book jest nie tylko poprawny językowo, lecz także dopracowany wizualnie. Potrzebujesz wsparcia na wszystkich etapach powstawania e-booka? Napisz do mnie!
A jeżeli piszesz powieść lub inny bardzo obszerny tekst – redakcję i korektę zazwyczaj robią dwie osoby. Druga osoba zauważa dodatkowe rzeczy do poprawy, dzięki czemu Twój tekst jest jak najlepiej dopracowany. Potrzebujesz korektora do korekty po składzie, a może jesteś na etapie szukania redaktora? Sprawdź, jak mogę Ci pomóc na różnych etapach.