Terminy „redakcja” i „korekta” czasem są stosowane zamiennie, lecz tak naprawdę oznaczają różne działania na kolejnych etapach pracy nad tekstem. Rzeczywiście, zdarza się, że te granice się zacierają, szczególnie przy krótkich tekstach przeznaczonych do publikacji w internecie, gdy potrzebne jest tylko jedno czytanie. Jeżeli jednak tworzysz większy projekt, np. e-booka lub książkę, proces dopracowywania i przygotowywania materiałów do publikacji albo druku będzie o wiele bardziej złożony. Poniżej wyjaśniam, czym różnią się redakcja i korekta tekstu.
Czym różnią się redakcja i korekta tekstu?
Proces sprawdzania tekstu może być mniej lub bardziej rozbudowany. Standardowo wykonuje się redakcję tekstu przed składem, a korektę – po składzie. Mówiąc w skrócie:
- redakcja to pierwsze czytanie po autorze (nazywane też pierwszą korektą) – sprawdzenie tekstu pod kątem struktury, języka i merytoryki;
- korekta to sprawdzenie tekstu po składzie (w pliku PDF) – głównie pod względem edytorskim (wizualnym), ale korektor wyłapuje też błędy językowe przeoczone na wcześniejszych etapach.
Zdarza się też, że między nimi wykonuje się dodatkową korektę językową przed składem. Korekta językowa to poprawa błędów językowych – zwykle zawiera się w redakcji, lecz może to być też osobny etap (zazwyczaj w przypadku powieści), jeśli redaktor zaproponował większe przeróbki dotyczące całokształtu książki: zmiany w fabule, przepisanie lub usunięcie fragmentów itd. Po ich wprowadzeniu może być potrzebne świeże spojrzenie trzeciej osoby.
Granice między redakcją a korektą zacierają się w przypadku treści internetowych, takich jak newslettery czy wpisy blogowe, które nie przechodzą przez etap składu. Wtedy wystarczy jedno sprawdzenie i jedna osoba, która czuwa nad całością tekstu. Korektą można więc też nazwać pracę nad krótkim tekstem, zazwyczaj internetowym – nawet jeśli zawiera ona elementy redakcji.
Na czym polega redakcja tekstu?
- To inaczej pierwsza korekta.
- Moment, w którym można wprowadzić największe zmiany w tekście.
- Przeprowadzana w pliku tekstowym, np. w programie Word.
- Sprawdzenie tekstu pod kątem struktury i logiki.
- Wyjaśnienie z autorem niezrozumiałych miejsc.
- Korekta językowa – poprawa wszelkiego rodzaju błędów językowych (ortograficznych, interpunkcyjnych, gramatycznych, stylistycznych, leksykalnych itp.).
- Wprowadzenie ujednoliceń.
- Dostosowanie treści do odbiorcy.
- Przygotowanie do składu.
Co to jest korekta tekstu?
- Najczęściej jest przeprowadzana po składzie na pliku PDF.
- Czytanie na świeżo i poprawa błędów językowych przeoczonych podczas redakcji.
- Dopilnowanie jednolitości wizualnej i poprawnego umieszczenia wszystkich elementów.
- Wskazanie błędów edytorskich (kwestii wizualnych wynikających ze składu).
- Weryfikacja zgodności złożonego tekstu z podstawą.
- Rewizja – sprawdzenie, czy składacz naniósł wszystkie poprawki i czy nie pojawiły się nowe błędy.
- Opieka nad tekstem aż do uzyskania ostatecznego kształtu.
Czy można zrobić tylko redakcję lub tylko korektę tekstu?
Jeżeli zależy Ci na dopracowaniu materiałów w każdym aspekcie – zarówno językowym, jak i wizualnym – nie pomijaj żadnego z tych etapów. Redakcja i korekta skupiają się na różnych kwestiach, ale oba te etapy mają na celu wyeliminowanie różnego rodzaju błędów, poprawę czytelności i stworzenie najlepszej wersji tekstu.
Zdarza się, że korekta edytorska nie jest potrzebna, np. jeżeli publikujesz tekst, który nie jest opracowywany graficznie (np. wpis blogowy). Ale nigdy nie jest tak, że nie potrzebujesz redakcji (korekty językowej). Jeśli tworzysz np. e-booka, materiały szkoleniowe, infografiki, pamiętaj, aby wykonać redakcję jeszcze przed oprawą graficzną tekstu. To usprawnia pracę – wprowadzanie dużych zmian w treści na dalszym etapie często wymusza ponowne układanie tekstu, czyli więcej pracy dla składacza i korektora. Następnie trzeba dopilnować aspektów wizualnych i edytorskich – po opracowaniu graficznym mogą pojawić się nowe błędy, związane z układem.
Redakcja a korekta – podsumowanie
Teraz już wiesz, czym różnią się redakcja i korekta. Redakcja językowa dotyczy treści (struktury, poprawności, łatwości w odbiorze), a korekta edytorska – jej przedstawienia (kwestii edytorskich i wizualnych). Czasami proces jest bardziej złożony, a innym razem wystarczy jedno czytanie. Redakcja bywa też traktowana jako pierwsza korekta, ponieważ zawiera się w niej korekta językowa.
I dlatego w ogólnej komunikacji mówię o korekcie, a siebie nazywam korektorką, mimo że często zajmuję się pełnym opracowaniem redakcyjnym – czyli opiekuję się tekstem pod względem językowym i edytorskim do uzyskania jego ostatecznego kształtu. Redakcja i korekta mocno przeplatają się ze sobą.
W przypadku większych projektów (np. powieści) warto, by redakcję i korektę robiły dwie różne osoby. Druga osoba patrzy na treść świeżym okiem i dostrzega to, co umknęło za pierwszym razem. Dzięki temu Twój tekst jest jak najlepiej dopracowany.
Jeśli nie wiesz, czego potrzebujesz: redakcji, korekty, a może obu – napisz do mnie. Opowiedz o swoim projekcie, a ja przedstawię, co będzie najlepsze dla Twojego tekstu i jak mogę Ci pomóc.