Jedną z częstych obaw początkujących autorów jest to, czy po redakcji lub korekcie tekst nadal będzie przypominał pierwotną wersję. Wiem, że autorzy często się zastanawiają: czy redaktor zmieni mój styl pisania? Czy tekst po korekcie nadal będzie brzmiał jak mój tekst? Jak dużo zmieni korektor?
W tym wpisie rozprawię się z tymi pytaniami – abyś wiedział(a), czego się spodziewać podczas współpracy z redaktorem lub korektorem, i bez obaw przekazał(a) mu swój tekst.
Czy redaktor zmieni mój styl pisania?
Wyjaśnię to na swoim przykładzie: jako redaktorka i korektorka pracuję z najróżniejszymi tekstami. Zdarza się, że przed południem poprawiam artykuł naukowy, po południu bajki dla dzieci, a w międzyczasie newsletter marki osobistej.
Każdy z tych tekstów jest napisany w zupełnie innym stylu i skierowany jest do zupełnie innej grupy odbiorców. W artykule naukowym pojawiają się specjalistyczne pojęcia i długie zdania, w bajce proste słownictwo i zdrobnienia, a w newsletterze – wtrącenia angielskich słówek i potoczne zwroty. Czy jako redaktorka i korektorka zmieniam to wszystko, aby brzmiały podobnie? Oczywiście nie!
Zawsze dostosowuję się do konkretnego tekstu: do języka autora, celu tekstu i grupy docelowej. Jestem jak kameleon. Dopasowuję się do stylu autora i wprowadzam zmiany w taki sposób, by nie można było ich odróżnić od jego słów. Nie usuwam zamierzonych powtórzeń, urwanych zdań czy wtrąceń angielskich słówek, bo uważam, że charakterystyczne cechy języka autora są ważniejsze niż hiperpoprawność.
Moją rolą nie jest zrobienie z tekstu wypracowania z polskiego. Moją rolą jako redaktorki i korektorki jest dopracowanie danego tekstu i wyciągnięcie z niego tego, co najlepsze –a to obejmuje zachowanie czy wręcz uwypuklenie stylu autorskiego. Nie zmieniam sposobu pisania według swojego widzimisię. To nadal TWÓJ tekst. Ja pomagam Ci za kulisami, aby tekst był jak najbardziej zrozumiały, uporządkowany, wygodny w odbiorze. Sprawdź, na czym dokładnie polegają redakcja i korekta tekstu.
Co zmienia redaktor:
- błędy językowe (np. interpunkcyjne, ortograficzne, gramatyczne),
- błędy stylistyczne (np. niezamierzone powtórzenia lub chaotyczne zdania),
- błędy leksykalne (np. użycie słów w niewłaściwym kontekście),
- błędy logiczne (np. sprzeczne informacje),
- miejsca niejasne (np. brak wyjaśnienia nowego zagadnienia),
- niespójności (np. używanie na zmianę zwrotów do odbiorcy dużą i małą literą: Ty, ty),
- strukturę tekstu (np. jeżeli należy ułożyć treść w innej kolejności, bo jedna myśl wynika z drugiej).
Uwaga: część tych zmian jest konsultowana najpierw z autorem – aby w przypadku niejednolitości wybrał, którą wersję woli, a w przypadku niejasności podał swoją propozycję rozwinięcia tekstu itp. Redaktor sugeruje rozwiązania, ale to autor decyduje, jak ostatecznie ma brzmieć tekst.
Czego nie zmienia redaktor (przykłady):
- charakterystycznych konstrukcji (np. szyku zdań),
- potocznych słów (jeśli pasują do kontekstu),
- zamierzonych powtórzeń (jeśli specjalnie coś powtarzasz, aby to podkreślić),
- wtrąceń powiedzonek czy angielskich słówek (jeśli stosujesz je w swojej komunikacji),
- zamierzonych błędów w dialogach (jeśli jest to cecha wypowiedzi danego bohatera),
- urwanych zdań (jeśli mają na celu budowanie napięcia),
- wulgaryzmów (jeśli są użyte świadomie, ze znajomością swojej grupy odbiorców).
Uwaga: redaktor może zaproponować zmiany w tym zakresie, jeśli uzna je za konieczne, np. jeżeli długie zdania utrudniają podążanie za myślą autora albo potoczne słowa zostaną użyte w poważniejszym tekście, a przekleństwa – w tekście skierowanym do młodszych odbiorców. Tego typu zmiany są konsultowane z autorem, aby dopilnować zgodności z jego wizją.
Pamiętaj, że jeśli szczególnie zależy Ci na zachowaniu jakiejś cechy, to możesz o tym redaktorowi napisać podczas ustalania zakresu współpracy.
Czy mogę nie zgodzić się na zmiany redaktora?
Warto tu dodać, że nic w tekście nie dzieje się bez wiedzy autora. Tekst po redakcji i korekcie wraca do niego z widocznymi zmianami. Wszystkie poprawki są nanoszone w trybie śledzenia zmian w Wordzie (redakcja), za pomocą odpowiednich narzędzi w pliku PDF (korekta po składzie) lub w inny sposób umożliwiający wgląd we wprowadzone zmiany, np. poprzez historię zmian w Dokumentach Google lub oznaczenia w Canvie. Ponadto bardzo często pojawiają się propozycje większych zmian, wyjaśnienia lub wątpliwości, które przekazywane są przez redaktora/korektora przez komentarze w pliku lub mailowo.
Autor może więc na spokojnie zapoznać się ze wszelkimi zmianami i się do nich odnieść. W przypadku propozycji większych zmian czy innych ustaleń autor i osoba pracująca nad tekstem pozostają w kontakcie i dopieszczają tekst z każdej strony.
Oznacza to również, że nie musisz akceptować wszystkich propozycji zmian. Do Ciebie jako autora należy ostateczna decyzja co do kształtu tekstu. Oczywiście nie chodzi tu o poprawki związane z zasadami poprawnej polszczyzny (np. konieczne przecinki). Może się jednak zdarzyć, że jakaś zmiana nie będzie Ci odpowiadać (np. zmiana słowa na synonim, zmiana szyku zdania). Możesz wtedy nie zaakceptować danej sugestii.
Warto jednak mieć w pamięci, że redaktor wprowadził tę zmianę „po coś”, a więc prawdopodobnie zmienił słowo, aby uniknąć powtórzenia, albo zmienił szyk zdania, aby było bardziej zrozumiałe. W takich przypadkach najlepiej dopytać go, czy może zaproponować jeszcze inną wersję – i również Ty możesz się zainspirować i poprawić dany fragment po swojemu.
Współpraca autora z redaktorem czy korektorem to dialog – zawsze działają razem, aby stworzyć jak najdoskonalszą wersję danego tekstu. To znaczy, że przy „zgrzytających” fragmentach mogą pracować razem tak długo, aż wspólnie wypracują najlepszą opcję: zarówno zrozumiałą dla czytelnika, jak i satysfakcjonującą dla autora.
Czy tekst po redakcji nadal będzie brzmieć jak JA – podsumowanie
Redaktor czy korektor to kameleon: nie widać go pośród słów autora.
- Dopasowuje się do stylu wypowiedzi autora.
- Nie przerabia tekstu wedle swojego widzimisię.
- Nie zmienia charakterystycznych słów lub konstrukcji.
- Wręcz przeciwnie – wyciąga z tekstu i charakterystycznych cech języka autora to, co najlepsze.
- Wprowadza poprawki w taki sposób, by nie można było odróżnić jego zmian od tekstu stworzonego przez autora.
Redaktorzy i korektorzy współpracują z różnymi osobami i opracowują najróżniejsze treści. Nigdy nie robią tego na jedno kopyto (bo kameleony nie mają kopyt 😉). Każdy tekst jest wyjątkowy i każdy autor ma swój wyjątkowy głos. Swoją barwę.
PS Kameleony nie tylko wtapiają się w tło, ale też mają bardzo dobry wzrok i widzą wszystko wokół siebie. Są idealnie przystosowane do wyszukiwania błędów!
Jeśli potrzebujesz wsparcia redaktora-kameleona, sprawdź moją ofertę. Pomogę wyciągnąć z Twojego tekstu to, co najlepsze – przy zachowaniu Twojego unikalnego głosu.